Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych zajęła się sprawą elbląskiego koła Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, które od lata zbiega o lokale dla swojej działalności.
W swoim piśmie wystosowanym do Prezydenta Elbląga REOP stwierdza:
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Elblągu (PSONI) zgłosiło wniosek do Rady Elbląskich Organizacji Pozarządowych z prośbą o interwencję w zakresie współpracy Stowarzyszenia z Gminą Miasto Elbląg dotyczący wykorzystania infrastruktury miasta na potrzeby realizacji zdań zabezpieczających opiekę nad osobami niepełnosprawnymi intelektualnie od urodzenia aż do śmierci poprzez udostępnienie budynków pokoszarowych przy ul. Lotniczej na cele prowadzenia:
- Środowiskowego Domu Pomocy Społecznej w trybie dziennym dla około 60 osób oraz z trybie całodobowym dla około 10 osób,
- Warsztatów Terapii Zajęciowej,
- mieszkań treningowych,
- przedsiębiorstwa społecznego, które w ramach aktywizacji zawodowej będzie obsługiwało gastronomicznie prowadzone placówki.
Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych otrzymała wniosek wraz z opisem procedowania w tym zakresie z władzami Miasta Elbląga. Złożony przez Stowarzyszenie wniosek jest objęty kompetencją działania Rady Elbląskich Organizacji Pozarządowych. Po zapoznaniu się z wnioskiem i przeprowadzeniu dyskusji Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych zauważa co następuje:
1) Polityki lokalne wypracowywane partycypacyjnie przez samorząd elbląski określające cele oraz działania na rzecz rozwiązywania problemów społecznych oraz zaspokajania potrzeb mieszkańców Elbląga stanowić powinny podstawę uznawania celowości oraz kryteriów decyzyjnych w zakresie zarządzania infrastrukturą publiczną. Tworzone strategie oraz programy lokalne są polityką na rzecz mieszkańców Elbląga, która powinna być realizowana. Stanowi ona prawo lokalne, bowiem wszystkie wymienione wcześniej rodzaje dokumentów są przyjmowane do realizacji poprzez uchwałę Rady Miejskiej w Elblągu.
Wobec powyższego przywołać należy dwa podstawowe dokumenty mające znaczenie dla omawianej sprawy: Lokalny Program Rewitalizacji oraz Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Elbląga 2020+.
2) Prezydent Miasta Elbląga Pan Witold Wróblewski zarządzeniem 328/2015 z dnia 20.07.2015 powołał Zespół ds. wyboru przedsięwzięć współfinansowanych finansowanych w ramach nowej perspektywy Unii Europejskiej w latach 2014-2020.
Fakt powołania ww Zespołu środowisko organizacji pozarządowych przyjęło z zadowoleniem, jako ważny przykład partycypacji społecznej. Zadaniem Zespołu było m.in. sporządzenie wykazu przedsięwzięć zakwalifikowanych do ubiegania się o wsparcie ze środków Unii Europejskiej (par. 6 p. 6). W nawiązaniu do tego działania powstała w Urzędzie Miejskim koncepcja zawierająca m.in. zagospodarowanie kompleksu budynków pokoszarowych przy ul. Lotniczej na potrzeby PSONI.
3) PSONI podejmuje starania o rozszerzenie wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną w Elblągu poprzez adaptację trzech (a minimum dwóch) budynków przy ul. Lotniczej. Wniosek Stowarzyszenia w zakresie funkcji obiektów przy ul. Lotniczej jest spójny i realizuje lokalne polityki publiczne wyżej przywołane. Jest także spójny z koncepcją nawiązującą do zadań Zespołu ds. wyboru przedsięwzięć.
4) PSONI ubiegało się o środki w zakresie poprawy infrastruktury socjalnej z funduszy unijnych (Oś 9). W związku z brakiem decyzji dot. możliwości użytkowania budynków przez Stowarzyszenie, wniosek o dotację na rewitalizację obiektów został odrzucony.
5) PSONI prowadzi obecnie w Elblągu swoje działania w trzech obiektach użyczonych przez Miasto, z których jeden jest częściowo, a drugi całkowicie niedostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo, co wykazała próbna ewakuacja, przeprowadzona przez Straż Pożarną. W tym drugim budynku nie można usunąć barier architektonicznych ze względów technicznych.
6) Należy uwzględnić koszty zaniechania w podejmowaniu decyzji w tym zakresie. Jeśli bowiem, opierając się na informacji od PSONI, Miasto Elbląg ponosi koszty opieki nad osobami z niepełnosprawnością intelektualną w placówkach poza miastem i są one wyższe od kosztów analogicznej opieki realizowanej na terenie miasta w trybie zlecenia zadań organizacji pozarządowej, to oprócz utraty możliwości dofinansowania kosztów remontu obiektów ze środków zewnętrznych, należy dodać podwyższone koszty takiego rozwiązania w zakresie opieki. Nie można przy tym zapominać o społecznych konsekwencjach oddalenia osób niepełnosprawnych od środowiska rodzinnego.
7) Z naszej wiedzy wynika, że obecnie nie są realizowane ani planowane do realizacji inne działania, które zabezpieczałyby potrzeby osób z niepełnosprawnością intelektualną, w tym zapewnienie tzw. opieki wytchnieniowej oraz mieszkalnictwa wspomaganego. Budzi to ogromny niepokój ich rodziców i opiekunów, którzy obawiają się, że po ich śmierci ich dzieci będą musiały żyć w warunkach daleko odbiegających od ich potrzeb – zdrowotnych i społecznych. W tej sytuacji rodzice podjęli własne starania o uzyskanie lokalu niezbędnego do prowadzenia usług na rzecz dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną, które dotychczas nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Rodziny osób z niepełnosprawnością intelektualną wierzą, że ich problemy zostaną dostrzeżone i znajdą rozwiązanie.
W nawiązaniu do powyższego Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych wnioskuje do władz miejskich o:
1. przekazanie w użytkowanie obiektów pokoszarowych przy ul. Lotniczej na potrzeby PSONI;
2. przystąpienie do opracowania kompleksowego programu zabezpieczenia potrzeb osób niepełnosprawnych intelektualnie wraz z ich rodzinami, od chwili urodzin do naturalnej śmierci, z uwzględnieniem wszelkich zasobów, którymi dysponuje samorząd elbląski i organizacje pozarządowe, w tym PSONI. Zespół opracowujący ww koncepcję powinien składać się z przedstawicieli samorządu, instytucji miejskich i organizacji pozarządowych. Być może taki zespół powinien przekształcić się w partnerstwo zajmujące się w sposób stały i kompleksowy sytuacją osób niepełnosprawnych intelektualnie w Elblągu. Dopiero opracowanie, konsekwentne wdrożenie i stała ewaluacja takiego programu zapewni efekt synergii oraz odpowiednie wsparcie osobom niepełnosprawnym intelektualnie i ich rodzinom.
Mamy nadzieję, że przedstawienie naszego stanowiska będzie płaszczyzną do rozmowy w opiniowanej sprawie. Z uwagi na przedłużający się okres oczekiwania na spotkanie z Prezydentem Miasta Elbląga Panem Witoldem Wróblewskim (wniosek Elbląskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego), Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych postanowiła przedstawić niniejsze stanowisko z nadzieją na zdynamizowanie oraz skonkretyzowanie procedowania na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych w Elblągu, tak aby możliwe było m.in. pozyskanie środków zewnętrznych na jej realizację jeszcze w obecnej perspektywie finansowej UE.